Welkom

Er wordt veel onderzoek gedaan naar rekenen en wiskunde. In dit artikel beschrijven Wil Oonk en Hilde Amse een onderzoek waarin de ontwikkeling van het ruimtelijk inzicht bij kinderen een verband kan houden met het verkort gestructureerd leren tellen.

Groep 1-2 van basisschool De Schakel in Nieuw-Lekkerland gaat op bezoek bij de molens in de buurt. Ze leren veel over hoe de afwatering van de polder werkt. In de watertafel maken kinderen een maquette van wat ze tijdens de excursie hebben gezien.

Maulfry Worthington heeft in Engeland onderzoek gedaan naar rekensymbolen die jonge kinderen in hun spel gebruiken.

Ook in de bovenbouw is het goed mogelijk om aan de slag te gaan met betekenisvol reken-wiskundeonderwijs. Lorien de Koning beschrijft hoe zij in haar groep 5-6 de ‘stappenmethodiek rekenen en wiskunde in OGO’ gebruikt.

Het beredeneerde aanbod van de leerkracht omvat dus haar doelen én de betekenissen van haar leerlingen. De Horebinstrumenten vormen de basis van de ‘gereedschapskoffer’ van de leerkracht. De methode hanteert zij als bron.

Bekijk hier de inhoudsopgave van deze editie.

Wim Wardekker houdt in dit artikel ICT-ontwikkelingen kritisch tegen het licht en gaat in op wat mediawijsheid voor leerlingen én leerkrachten zou kunnen inhouden.

Basisschool De Mijlpaal zoekt naar de plaats die ICT kan innemen in het OGO-onderwijs op de school. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is dat ICT een middel is en geen doel. Leerkrachten zetten ICT in binnen de lessen en de thema’s, zowel in het leerproces als bij het maken van producten. In dit artikel beschrijven...

Gerri Koster laat in dit artikel zien hoe leerkrachten het digitale schoolbord op betekenisvolle wijze kunnen inzetten in hun thematisch onderwijs.

Ester van Oers interviewt directeur Gerda Beikes, intern begeleider Yvonne Strackx en leerkracht groep 1-2 Jeannette Steenbakkers om een beeld te krijgen van het dagelijks werken met de digitale Horeb

In Apeldoorn werken de leerkrachten van de groepen 3 en 4 op twee scholen van Stichting PCBO Apeldoorn hard aan de invoering van de ontwikkelingsgerichte aanpak van het leesonderwijs. Begeleiders Marijke van Someren en Barbara Nellestijn doen verslag van het proces en de resultaten.

Hoe kunnen pedagogisch medewerkers zorg- en huishoudelijke activiteiten ombuigen tot interessante spelactiviteiten voor henzelf en de kinderen? En wat betekent dit voor de ontwikkeling van de kinderen? Deze vraag stelde Hermien de Waard, onderwijsontwikkelaar bij De Activiteit, zichzelf en ging op onderzoek uit.

Anne Reijrink en Joke van Winden zijn als onderwijsbegeleiders betrokken bij de invoering van Basisontwikkeling in de onderbouw. In dit artikel schrijven zij over een klein onderzoek dat zij samen met enkele leerkrachten uitvoeren. De vraag is welke mogelijkheden spel aan de zandtafel biedt.

'Oplossingsgericht werken met leerlingen. Sleutels voor het professionaliseren van de begeleiding' door Jan Teggelaar, Jose van den Bosch en Teun Monster.

Hoewel de verhalen van Pluk van de Petteflet al meer dan veertig jaar oud zijn, smullen kinderen ook nu nog steeds van de avonturen van Pluk en zijn vriendjes. Marloes Fortuijn, leerkracht groep 1-2 van het Koraal in Assendelft, beschrijft hoe rijk een ‘Pluk’-thema kan zijn.

Bekijk hier de inhoudsopgave van deze editie.

Editorial.

‘Ontwikkelingsgericht onderwijs’ is populair in Nederland. Maar wat bedoelen de gebruikers er mee? Dit artikel biedt een schets van het Vygotskiaanse Ontwikkelingsgericht Onderwijs, aan de hand van een vijftal hoofdkenmerken die richtinggevend kunnen zijn voor opvoedings- en onderwijssituaties.

In 2003 schetste Bert van Oers in zijn artikel ‘Signatuur van Ontwikkelingsgericht Onderwijs’ een aantal hoofdkenmerken van OGO. In dit artikel loopt hij deze principes nog een keer langs en blikt hij terug: welke vooruitgang hebben we geboekt sindsdien?

In de bovenbouw leren kinderen onderzoeken, maar hoe pak je dat aan? Bianca Oterdoom onderzoekt in haar groep 7 hoe kinderen meerdere bronnen kunnen inzetten voor het beantwoorden van onderzoeksvragen.

In 2007 schreef Bianca Oterdoom een inspirerend artikel over de ‘jacht naar onderzoeksactiviteiten’ in de bovenbouw. In het voorliggende verhaal richt zij haar pijlen op de kwaliteit van de schrijfactiviteiten.

Twee auteurs gaan in op kenmerken van goede gesprekken in de context van ontwikkelingsgericht onderwijs.

Door gesprekken ontwikkelen kinderen taal én denken. Bovendien hebben zij de vaardigheid om lerende gesprekken te voeren nodig voor hun toekomst. Geef kwalitatief hoogwaardige gesprekken dus een prominente plek in het onderwijs.

In ontwikkelingsgerichte scholen willen interne begeleiders de leerkrachten bijstaan in het realiseren van goed onderwijs. De auteurs, zelf externe begeleiders, beschrijven de taken van een interne begeleider in relatie tot de fasen van het vernieuwingsproces van een team. Een verhaal met een driedubbele bodem: het ...

Zijn dochtertje, zo vertelt de Britse neuropsycholoog Butterworth, komt thuis van school en zegt: “Papa, vandaag heb ik geleerd hoeveel 7 plus 5 is. Dat is 12.” “Mooi,” zo reageert haar vader. “Papa, wat is dat, 12?”

In schooljaar 2009-2010 heeft peuterspeelzaal Pinkeltje aangegeven graag mee te werken aan het onderzoek naar de ontwikkeling van een alternatief voor de Citowoordenschattoets.

In groep 7 van leerkracht Boris van de Gelderlandschool in Den Haag kan het lezen beter. De leerkracht en zijn leerlingen zijn het erover eens: te veel kinderen lezen niet graag. Daar moet wat aan gebeuren.

Veel peuterleidsters en leerkrachten in de onderbouw zijn inmiddels bekend met de digitale Horeb en zijn hier enthousiast mee aan het werk. Wat zijn de laatste ontwikkelingen met betrekking tot Horeb?

In de rubriek ‘Forum’ in Zone 4 (2009) blijkt dat 81 procent van de leerkrachten vindt dat ouders zich ook te veel met het onderwijs kunnen bemoeien. Maar moeten wij ons niet eens meer met ouders gaan bemoeien? Hoe doen professionals dat in andere landen?

Hilde Slingerland heeft onderzoek gedaan naar de kwaliteit en kwantiteit van mondelinge communicatie in ontwikkelingsgerichte gesprekken in vergelijking met gesprekken op een traditionele basisschool.

De Julianaschool heeft een boekenwinkel die gerund wordt door de kinderen van groep 7-8 van leerkracht Marjolein. Het is een échte winkel en dat is een serieuze zaak. Er komt heel wat kijken bij het opstarten en draaiende houden van de winkel.

De onderwijsinspectie heeft als kerntaak de kwaliteit van het onderwijs te meten. Echter kijkt de inspectie door een zeer beperkte bril naar deze kwaliteit. Voor het meten van de kwaliteit van een basisschool hanteert de onderwijsinspectie kernkaders.

In de periode januari tot juni 2010 is door IVA en De Activiteit onderzoek gedaan naar de meerwaarde van de digitale Horeb. In dit artikel gaan de auteurs in op de uitkomsten van dit onderzoek en op het belang van logboekschrijven.

Evalueren in de bovenbouw wordt verbonden aan het proces van thematiseren in de klas en de onderzoeksactiviteiten van de leerlingen. Tevens zijn er verbindingen gemaakt met de doelencirkel van Bert van Oers en de portfolioprocedure uit ‘Thema’s en taal'.

Het overkomt ons allemaal. Besturen en inspectie dringen aan op het invoeren van handelingsgericht werken. In Ogo is handelingsgericht werken een basiscompetentie waarmee de leerkracht tegemoet komt aan de verschillen tussen kinderen.