Welkom
Tijdschrift Zone bevat artikelen over thematisch spelend en onderzoekend leren met jonge kinderen. Docenten beschrijven hun ervaringen en hoe ze hier zelf vorm aan geven op school. Er worden boeken gerecenseerd die over dit onderwerp verschijnen. En er is aandacht voor recente wetenschappelijke inzichten en actualiteiten die aansluiten bij spelend en onderzoekend leren.

Bekijk hier alle interviews
Word abonnee
Bekijk hier de optiesRedactie
Neem contact op met de redactie
Praten met elkaar is leren
Lydia Carfora
Als leidinggevende in het onderwijs voer je dagelijks gesprekken met verschillende mensen. Het ene moment voer je een diepgaand gesprek met een collega en vervolgens staat er een jarig kind bij mij in het kantoor. Nog geen minuut later komt er een pedagogisch medewerker van de opvang langs of staat er een klusser vo...

Gesprekken voeren bij het schrijven van teksten
Patty Roos
De rijkdom van het werken met taalrondes zit ‘m in de samenhang van de taaldomeinen, de verschillende werkvormen die elkaar versterken en het feit dat iedereen op zijn eigen niveau mee kan doen en zijn ei kwijt kan.
Denken, praten, tekenen, schrijven; het zit allemaal in de taalronde. In dit artikel zoomt leerkrach...

Over intermenselijke communciatie: Wat is Polyloog?
Bert van Oers
Een belangrijk vraagstuk in het denken over menselijke ontwikkeling is hoe de connectie tussen individu en cultuur wordt gemaakt. Zeker in de Cultuurhistorische benadering van menselijke ontwikkeling (zoals in OGO), zou dit vraagstuk een glasheldere uitleg moeten krijgen. In dit artikel leg ik uit hoe intermenselij...

Hoe word ik een betere gespreksleider?
Laurens van Vliet
Kritisch kijken naar je eigen leerkrachtvaardigheden, dat is zeker geen gemakkelijke zaak. In dit artikel neemt Laurens van Vliet ons mee in zijn pogingen goede gesprekken te voeren in zijn eigen bovenbouwgroep en collega’s te ondersteunen dit ook te doen.

Meekijken naar gesprekken in de klas
Myrte Gosen en Frans Hiddink
In het Expertisecentrum Interactie in de Diverse Klas werken verschillende onderzoekers van Noordelijke kennisinstellingen (Rijksuniversiteit Groningen, Hanze Hogeschool en NHL Stenden Hogeschool) samen aan onderzoek naar het voeren van gesprekken in educatieve contexten. Iedere betrokken onderzoeker heeft een eigen...

Ons kuier saam
Levineke van der Meer
“Ouders zijn niet betrokken”, “Er komen geen spullen mee naar school als ik daarom vraag.” en “Thuis zitten de kinderen veel te veel op de tablet of telefoon!”
Is dat zo? Vraag ik me af als ik dat hoor. En ook: Hoe weet je dit? De verhalen van het project ‘Thuis in school' schieten gelijk door mijn hoofd als dit on...

Gesprekken als basis van het onderwijs
Marjolein Dobber
In dit themanummer gaat het over gesprekken voeren. En dat is niet voor niets, want gesprekken zijn essentieel in het onderwijs, zoals in het hele leven. Door gesprekken te voeren kunnen we elkaar en de wereld beter begrijpen, leren we elkaars perspectief kennen en krijgen we inzicht in de gevoelens van anderen. In ...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Thematisch onderwijs op Tienerschool Wolvega
Sanne Mennink & Iris Miedema
In september 2023 is de Tienerschool geopend door de burgemeester van Wolvega. De tieners hebben deze dag helemaal zelf georganiseerd. Ze hebben alle activiteiten geregeld, de uitnodigingen gemaakt en verstuurd, taken verdeeld en hadden tijdens de opening zelf de leiding. Iedere tiener had hierdoor een rol en de gro...

Boeken als startpunt voor mooie gesprekken
Lisan Hoogendonk
Goede gesprekken voeren is een kunst, Het is van belang om dit in de klas veel te doen. Veel kinderen kunnen vragen stellen en ook niemand dóórvragen, want met een simpel "daarom" laten ze je niet wegkomen. Onderstaande boeken kunnen fungeren als antwoord op vragen, of juist als startpunt voor mooie gesprekken.
...

Wereldnieuws de klas in
Romy Slangen
In dit artikel maakt leerkracht Romy Slangen duidelijk hoe zij met alle leerlingen van haar groep 8 dichter op het nieuws komt. Zij organiseert hiervoor actuakringen en een actualiteitswand. De groep verkent het nieuws en de leerkracht verbindt haar leesdoelen en brede bedoelingen, zoals omgaan met argumenten en con...
Vormgeven van OGO-kwaliteit op Kindcentrum de Platijn
Laura van der Steen
In dit artikel neemt Laura van der Steen je mee in haar rol als specialist OGO in de onderbouw op Kindcentrum Platijn. Ze stimuleert en ondersteunt collega’s in het versterken van de OGO- kwaliteit en daarnaast spart ze met het Management Team over de kwaliteitsverbetering van OGO en het waarborgen hiervan op KC Pla...

Betekenisvol OGO van twee afzwaaiers
Dorian de Haan en Marga Putter
Gerlanda van de Vendel heeft afscheid genomen in het schooljaar 2023-2024 en Marjolein ten Cate gaat haar laatste schooljaar in. Wat zijn hun ervaringen in hun lange OGO-loopbaan?

Een Suikerbietensage in Zeeland
Janne van Gilst
Een hele school gaat creatief aan de slag met suikerbieten. In het najaar van 2023 is het interdisciplinaire project ‘Een Suikerbietensage’ van start gegaan op een basisschool in Zeeland. Het project combineert fotografie, anthotypie (oud fotografisch proces met plantensappen), landbouw, geschiedenis, archieven, soc...

In Memoriam: Hanneke Verkleij
Een beeld van een vrouw!
Bea Pompert
“Er is niets mooiers dan Ontwikkelingsgericht Onderwijs!

Een Conceptuele Speelwereld om kinderen de wereld op een nieuwe manier te laten ervaren
Dorian de Haan
Marilyn Fleer is hoogleraar aan de Monash University in Melbourne. De focus van haar werk is de relatie tussen spel en leren vanuit de Cultuur-Historische Theorie van Vygotskij. We interviewen haar in augustus 2024 tijdens de ISCAR conferentie in Rotterdam over haar model van de Conceptuele Speelwereld, dat in het w...

Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw
Silvana Herben
Ik geloof dat het 1998 was, toen mijn collega’s en ik de keuze gingen maken voor een methodiek. In die tijd waren er twee mogelijkheden: Kaleidoscoop of Piramide. We gingen ons oriënteren en twijfelden. En toen kwam Startblokken van Basisontwikkeling voorbij! Hierin vonden wij wat we zochten, passend bij onze visie ...

Ridders en Kastelen
Spelen in de muziekhoek
Eveline van de Munnik
Al tijdens mijn studie ervaar ik zelf dat ik blij word van muzieklessen. Met name koorlessen, gegeven door onze muziekdocent Christiane Nieuwmeijer, zijn voor mij favoriet. Deze uren zorgen voor saamhorigheid in de klas en ik word blij van het zingen. Ik ontdek daarnaast dat je niet per definitie muzikaal hoeft te z...

Spelend leren over muziek
Christiane Nieuwmeijer
In deze Theorie en Praktijk neemt Christiane Nieuwmeijer ons mee in de theorie achter muzikaal spel. Eveline van der Munnik vertelt over hoe ze dit muzikaal spel vormgeeft in haar kleutergroep.

De (on)zin van onderzoek doen
Karel Bos
Ik heb voor mijn afstuderen op de Pabo onderzoek gedaan naar relationele en seksuele vorming en de islam. Hierover heb ik een lessenserie ontwikkeld. (zie voor meer informatie over het onderzoek van Karel de website van Zone). Toen mij werd gevraagd om een artikel te schrijven over de zin of onzin van onderzoek doen...

Hoezo, onderzoek (leren) doen?
Wim Wardekker
Op het programma van lerarenopleidingen staat steeds vaker een onderdeel ‘methoden en technieken van onderzoek’. Studenten hebben in het algemeen weinig op met dat vak, en ook afgestudeerde leerkrachten zien vaak niet waar het goed voor is. Waarom zou een leerkracht onderzoek moeten doen? Is het niet genoeg om goed ...

Als de klas staat als een huis...
Bea Pompert
Ons onderwijs kent roerige tijden. Zowel in als om de school is van alles aan de hand. Nou hoort dat natuurlijk ook zo te zijn, omdat de school midden in onze samenleving staat. Gelukkig maar, want de pedagogiek is er niet alleen voor het zich ontwikkelende kind maar ook voor onze cultuur. In onze klassen liggen kan...

Thema's en Taal
Betekenisvol lezen, schrijven en spreken
Monica Koster
In dit boek geeft Bea Pompert onderbouwde handvatten voor ontwikkelingsgericht taalonderwijs verbonden aan thema’s en onderzoeksactiviteiten.

Kijken met een open blik. VTS in groep 7
Tamara van de Vliet, Tafat van Paassen en Amber Beckers
In het vorige artikel vertelt Tafat van Paasen hoe Tamara van de Vliet in groep 7 van de Willibrordschool werkt met VTS (Visual Thinking Strategie). Met deze aanpak leren kinderen via beelden om op hun waarnemingen te reflecteren en hun ideeën te onderbouwen. Dit stimuleert de taaldenkontwikkeling en de samenwerking...

Wijnrode kralen en een lange broek zorgen voor verwondering
Tafat van Paassen
Samen met aandacht kijken, prikkelt tot samen denken en met elkaar in gesprek te gaan. Op deze manier stimuleert Visual Thinking Strategies (VTS) niet alleen de kijkvaardigheden, maar ook de taaldenkontwikkeling van de kinderen. Een betekenisvolle activiteit om vanuit verwondering verder op onderzoek uit te gaan. Le...

Babyprofessionals op bezoek in de groep
Janneke Hegger-van Hugten
Op ons kindcentrum zijn wel vier zwangere medewerkers. Wij besluiten in de onderbouw dat we hier wel een heel thema mee zouden kunnen vullen. Iedere dag wordt er namelijk even gevoeld aan de buik of leggen sommige kinderen hun oor op de buik, omdat ze graag de baby willen horen.Het interesseert veel kinderen hoe dat...

Pedagogische opdracht voorop
Dorian de Haan en Marga Putter
Louise Elffers heeft uitgesproken opvattingen over hoe ons onderwijs beter kan worden ingericht om alle kinderen echt gelijke kansen te geven. Dorian de Haan en Marga Putter gaan met haar in gesprek. Vanaf 1 september 2024 is Louise Elffers voorzitter van de Onderwijsraad.

We schrijven door in groep 4
Elanor Numan
Elanor Numan deelt in dit artikel het vervolg op het vorige artikel van Patrick Postma. Wat doen we in groep 4 aan handschriftonderwijs en wat komen we onderweg tegen?

Handschrift en OGO op één spoor
Patrick Postma
De afgelopen twee jaar is er, op het gebied van handschrift, veel gebeurd op de Julianaschool in Schagen. In een eerder artikel: Aan de slag met handschrift in groep 3 (Postma, P. (2023). Aan de slag met handschrift in groep 3. Zone, 22(4) , 10-11) wordt duidelijk dat er veel hobbels genomen moeten worden en wordt e...

Chocoladeletters onder de loep
Een smakelijk experiment met experts en kinderen uit groep 5
Tonny Bruin
In groep 5 van IKC De Zwanebloem lezen we regelmatig samen de krant. Het doel van dit krantenleesritueel is de kinderen vertrouwd maken met het lezen van krantenartikelen, het begrijpen van nieuws en het ontwikkelen van kritisch denken. In de decembermaand lezen we samen een chocoladelettertest. Het samen lezen, ken...

Door leesgesprekken waarderen leerlingen de leesomgeving op school positiever
Nathalie Park
Hoe zit het met de leesmotivatie van leerlingen op een OGO-school? Uit een zes weken durende interventie op een school in Amsterdam blijkt dat leerlingen erg gemotiveerd zijn om te lezen en dat het voeren van leesgesprekken in de klas hen positiever maakt over hun leesomgeving.

Verslag lezing Bert van Oers tijdens minisymposium Vygotskij Foundation & Julianaschool
Grondbegrippen van Ontwikkelingsgericht Onderwijs
Leanne Oudes
Op woensdag 5 juni organiseert de Vygotskij Foundation samen met de Julianaschool een minisymposium: Ontmoet OGO in praktijk & theorie. Na een ochtend kijken en meedoen in de klassen trapt Bert van Oers de middag af met een interessante lezing over de grondbegrippen van OGO.
Bert begint zijn verhaal met een waarsch...

Waar zit mijn gespreksantenne?
Dialogische gesprekken voeren met jonge kinderen. Kun je dat eigenlijk wel leren?
Elisabeth van der Zwet - Braam
We kennen allemaal wel die ene collega met die geweldige antenne voor goede gesprekken met kinderen. Die leerkracht die niet alleen met gevulde fietstassen op school komt, maar ook met een rugzak vol kennis, ideeën en vaardigheden. Mijn duo collega is zo’n leerkracht. Alle gebeurtenissen en verhalen van kinderen zij...

Filosoferen met kinderen en burgerschap
Jessica van der Schalk
Voor het eerst zijn er kerndoelen voor burgerschap geformuleerd voor het funderend onderwijs. Met deze nieuwe doelen wordt de burgerschapsopdracht concreter. Toch hoeven we het wiel niet helemaal opnieuw uit te vinden. Het inmiddels populaire ‘filosoferen met kinderen’ biedt bijvoorbeeld veel handvatten om deze kern...

Wat kan de leerkracht doen om goede gesprekken te stimuleren?
Marjolein Dobber, Marjolein ten Cate
Theorie en Praktijk gaat in deze Zone over het belang van goede gesprekken in de klas. We hebben het over gesprekken bij thema’s, onderzoek en spel, lees- en schrijfactiviteiten.
Interactie waarbij leerlingen en kwalitatief en kwantitatief grote inbreng hebben is een kenmerk van goed onderwijs. Leerlingen leren prate...

ChatGPT, kans of kansloos?
Marian Koolhaas
Tijdens een teamdag in december word ik fijntjes gewezen op mijn digitale geletterdheid, of liever gezegd: gebrek aan geletterdheid, door meester Tom. Hij geeft mij een verfrissend perspectief op mogelijkheden die ChatGPT ons biedt bij onderwijsontwikkeling. Als influencer zet hij mij op dit spoor door tijdens onze ...
_w400_h260_bgtop.jpg)
Changemakers
Bea Pompert
Ik lees De Regenmaker van Kees Klomp en het raakt mij. Het is een hervertelling van een oud verhaal over hoe een klein vogeltje een grootste verandering teweegbrengt (podcast.nl, 2023). Bij een enorme bosbrand organiseert hij een dierenbrandweerbrigade en voorkomt een ramp. De dieren zien dat alle dieren samen in st...