Het Kindervragenuur

Democratie

Ons eerste thema van het jaar gaat over democratie. We hebben al snel een plan: kinderen kennis laten maken met kenmerken die bij een democratie horen, hen laten kennismaken met belangrijke personen binnen dit thema, in debat gaan en veel boeken lezen die hierbij aansloten.
We starten met ons ‘snoepjesdebat’: een reeks activiteiten die kinderen in spelvorm bewust maakt van campagne voeren, een betoog schrijven, overtuigen en uiteindelijk stemmen.
We lazen over dictatuur in de boekenkring, uit het boek Dit is een dictatuur van Equipo Plantel — een kleurrijk prentenboek, geschikt voor de bovenbouw, dat haarfijn uitlegt hoe een dictatuur is opgebouwd en wat de gevaren ervan zijn.
We gaan in debat met ouders over schermtijd en maken kennis met Aleksej Navalny, Thorbecke, Aletta Jacobs en Nelson Mandela.

Kindervragenuur

Tijdens het thema ontvangen we de jaarlijkse brief om deel te nemen aan het kindervragenuur. Deze brief lezen we samen met de kinderen en we komen al snel tot de conclusie dat we de geplande activiteitenreeks aan de kant schuiven en ons volop storten op deelname aan dit kindervragenuur. We kijken samen naar een samenvatting van het jeugdjournaal van de voorgaande jaren van het kindervragenuur en lezen artikelen.

Het voordeel van werken met een halfopen planning is dat we hier als leerkrachten ook de ruimte voor hebben.
De bedoelingen blijven hetzelfde, alleen passen we ze toe op een reeks nieuwe activiteiten die verbonden zijn aan onze sociaal-culturele praktijk: het kindervragenuur.

Wat voorafging aan het bezoek

Om een goed beeld te krijgen van wat kinderen zelf al weten, maken we gebruik van hun voorkennis en stellen we samen een lijst op met politici, huidige partijen en onderwerpen die landelijk spelen.
Het valt ons direct op dat vanuit de belevingswereld van de kinderen onderwerpen als een Fatbikes, zorg, onderwijs, klimaat, huisvesting en oorlog hen direct aanspreken. Dit vormt een goed uitgangspunt voor een tweetalgesprek. De kinderen kiezen een onderwerp en gaan daarover met elkaar in gesprek. Na dit gesprek bedenken ze samen een vraag.
Er vloeien vragen uit voort zoals:

• “Wat gaat u doen zodat wij minder problemen krijgen met het klimaat als wij groot zijn?”
• “Hoe komt het dat er zo weinig mensen in het ziekenhuis werken?”
• “Hoe gaan jullie een Derde Wereldoorlog voorkomen?”
• “Komt er een oplossing voor het opvoeren van Fatbikes?”
• “Waarom mogen er geen immigranten meer naar Nederland komen?”

Daarna is het belangrijk dat de kinderen hun vragen aan de juiste minister koppelen, zodat de vraag daadwerkelijk op de juiste plek terechtkomt.
Dus: eerst maar eens een rondje expertlezen — welke minister is waarvoor verantwoordelijk? Op de website van de rijksoverheid zoeken we de regering en bewindspersonen op en lezen hierover.
Na het in kaart brengen van de ministers, kiezen we de vraag: Hoe gaat u een derde wereldoorlog voorkomen?

Het proces van overtuigen en motiveren breekt aan. De kinderen schrijven individueel een motivatie over waarom onze vraag de beste is en waarom wij als klas op bezoek mogen komen.
Uiteindelijk werd de motivatie van Izzy verkozen. We stellen samen criteria op voor de motivatie en welke aspecten we terug willen zien. We willen terugzien wat je al hebt geleerd en waarom het waardevol is om naar het kindervragenuur te gaan. Izzy verwoordt dit het beste.

Het ‘krantenbericht’ in de actualiteitenkring

En dan ontvangen we ‘het’ telefoontje waar we al weken op wachten: onze vraag is uitgekozen om te komen stellen in de Tweede Kamer.
Om dit nieuws met de kinderen te delen, beginnen we — zoals elke woensdag — met de actualiteitenkring. Dit keer lezen we een heel bijzonder artikel uit de Volkskrant en al lezend komen de kinderen tot de conclusie dat wij als klas op bezoek mogen komen in de Tweede Kamer. Dit voelt als de kers op de taart. Na weken praten, schrijven, lezen en onderzoeken over democratie, mogen we het nu ‘echt’ gaan ervaren.

Op bezoek in de Tweede Kamer

De dag is eindelijk aangebroken: we mogen op bezoek in de Tweede Kamer.
In de dagen voorafgaand aan ons bezoek worden we door verschillende media benaderd om iets te vertellen over onze deelname. Zo heeft Sofia, samen met de leerkracht, om half acht al een interview had voor Goedemorgen Nederland. Samen maken we een verdeling wie het Jeugdjournaal te woord zal staan en wie na afloop een interview met Kidsweek zal geven.
We vertrekken met een grote bus naar Den Haag — dat is op zich al een hele beleving.
Na een briefing en fotomomenten met de pers, mogen we plaatsnemen in een van de vergaderzalen om een workshop te volgen die ons voorbereidt op het stellen van vervolgvragen en deelname aan het kindervragenuurtje.
Hoe werkt dat met een voorzitter? Wie stelt de eerste vraag? Wat mag absoluut niet als je op de zetels zit? En ga zo maar door.
De kinderen zijn goed voorbereid en hebben zelf al passende vervolgvragen gemaakt bij onze hoofdvraag.

Het Kindervragenuurtje

In de plenaire zaal staan de ministers al klaar en de kinderen krijgen de gelegenheid om handtekeningen te vragen en plaats te nemen op de zetels. Wat een bijzonder moment voor de kinderen.
De zaal verstomt en de spanning neemt toe. Het gaat er tijdens het stellen van de vraag en de vervolgvragen officieel aan toe. Je merkt dat de kinderen onder de indruk zijn.
We mogen onze vraag stellen aan Ruben Brekelmans, minister van Defensie.
De kinderen zijn tevreden over zijn antwoord en, na het stellen van de vervolgvragen, is onze ‘beurt’ voorbij.
Ruben Brekelmans geeft in kindertaal gericht antwoord en maakt duidelijk hoe het precies zit met de Navo en de afspraken binnen Europa. Dit is leuk, want zijn antwoord sluit aan bij hetgeen de kinderen tijdens het lezen in de klas hebben ontdekt en tijdens het voorbereiden van de vervolgvragen. Kort samengevat benoemt hij dat het van belang is om veel met elkaar te praten tot je een oplossing vindt. En landen die toch ruzie gaan maken, zoals Rusland nu doet, inperken door zelf een sterk leger te hebben en daarin te investeren en door met de bevriende landen samen te werken. De Navo kun je zien als klas, door samen op te komen voor iemand, kun je elkaar helpen.
De ontlading is groot na dit officiële moment. Na een laatste interview met het Jeugdjournaal keren we terug naar school.

Ervaringsverhalen

Na het bezoek schrijven we in de klas ervaringsverhalen. De kinderen krijgen een leeg artikel waarin we, aan de hand van het model ‘genreteksten’, in de rol kruipen van verslaggever.
Door het vele beeldmateriaal dat na ons bezoek beschikbaar is, kunnen de kinderen hun verslag koppelen aan de juiste beelden.
We sluiten de reeks af met het schrijven van een eigen artikel over deze dag en publiceren dit in het kindportfolio en in onze eigen ‘klassenkrant’.
Het proces vóór, tijdens en na deze reeks van activiteiten zorgt ervoor dat de kinderen ervaren hoe belangrijk het is om je goed voor te bereiden, op het moment zelf te weten wat het belang is van een goede vraag, en na afloop te reflecteren op wat het ons als groep én als individu heeft opgeleverd.
Voor ons als leerkrachten staat ‘de echte wereld’ centraal binnen dit thema. We ervaren eens te meer dat werken vanuit ‘de echte wereld’ en vanuit de belevingswereld van kinderen altijd in verbinding moet staan met het leerproces.