Burgerschap doe je de hele dag
Marjolein Dobber werkt als universitair docent onderwijspedagogiek aan de Vrije Universiteit en is lid van de redactie van Zone.
_w880.jpg "1")
Het gaat in de media veel over burgerschapsonderwijs: mensen stellen dat hier veel meer aandacht voor moet komen, of juist dat het belachelijk is dat het onderwijs zich hiermee bezighoudt in plaats van met belangrijke zaken als lezen en rekenen. Het debat hierover polariseert zoals dat op zoveel onderwerpen gebeurt. Hierdoor verliezen we het zicht op waar burgerschap over gaat en hoe het eruit zou kunnen zien in het onderwijs.
In dit themanummer willen we je daarom een brede visie meegeven op burgerschapsonderwijs. Inhoudelijk gaat het om een breed spectrum, zoals Wim Wardekker en Bram Oonk ons laten zien, van het leren over hoe een democratie werkt tot leren op een goede manier samen te werken met elkaar. Dit zorgt ervoor dat het niet mogelijk is om burgerschapslessen een uur per week in te roosteren, daarmee zouden veel ‘natuurlijke’ momenten om burgerschap te leren verloren gaan. Denk aan het oplossen van een ruzie op het schoolplein, of samen tot een onderzoeksvraag komen die voor iedereen interessant is.
In het interview met Monique Volman en Iliass El Hadioui lezen we hoe zij vanuit onderzoek bijdragen aan het verwezenlijken van burgerschap in het onderwijs. Bij Monique gaat dat aan de hand van het aanboren van ‘buitenschoolse kennisbronnen’ die kinderen mee de school in brengen. Iliass vertelt over de transformatieve school, waarmee op scholen een inclusieve mini-samenleving vorm krijgt.
In de praktijkverhalen zien we vele voorbeelden waarin burgerschapsvorming ‘als vanzelf’ om de hoek komt kijken. Bijvoorbeeld in de SBO groep die een sporttuin voor de buurt gaat ontwerpen, waarover Nico Buchner schrijft. Wat mooi om te lezen dat de kinderen door dit thema meer betrokken raken bij de buurt en de mensen die daar leven. Ze gaan in gesprek en houden in hun ontwerp rekening met verschillende doelgroepen. En het mooie is: ze dienen een subsidieaanvraag in en krijgen zelfs bericht van de Commissaris van de koning! Een ander praktijkverhaal gaat over hoe pabo-studenten praktijken voor hun stageklas ontwerpen waarin sociale ondernemingen centraal staan. In het beeldverhaal zien we hoe ouders en kinderen samen koken op de peuterspeelzaal.
Met dit themanummer willen we laten zien: burgerschap is een centraal onderdeel van onderwijs: er zijn altijd momenten waarop je met elkaar in gesprek kunt over hoe je met elkaar omgaat, in wat voor samenleving je wilt leven en hoe jij daaraan bij kunt dragen. En die gesprekken zijn in deze gepolariseerde tijden meer van belang dan ooit.
Dit nummer is tot stand gekomen met de themaredactie bestaande uit:
Marjolein Dobber, Bram Oonk, Wim Wardekker, Petra Buchner, Jedidja Meima-Den Breejen en Ester van Oers